به گزارش روابط عمومی مرکز گردشگری علمی-فرهنگی دانشجویان ایران(ISTTA)، ارسطو گویلی رئیس کمیسیون سرمایه گذاری، کارآفرینی و گردشگری شورای شهر سنندج، در این نشست هر یک از روستاها، شهرها و محلات استان کردستان را دارای روح و روایتی دانست و گفت: آگاهی به روایت شهرها و مکان‌های گردشگری در جذب گردشگر و برندسازی استان کردستان موثر است.

در حال حاضر کشور ایران جزو 20 کشور برتر جهان به لحاظ تنوع زیستی است و به تبع آن استان کردستان با دارا بودن چهار فصل با عرض‌های جغرافیایی بسیار کم از هم، جاذبه‌های طبیعی بکری را فراهم کرده که می‌توان در راستای جذب گردشگر و رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال از این طبیعت بکر و خدادای بهره برد.

وی عنوان کرد: امروزه در دنیا اکوتوریسم بالاترین سهم و بالاترین رشد را در صنعت گردشگری جهان به خود اختصاص داده و همین رشد فزاینده‌ نشان از اهمیت آن دارد، اما متاسفانه در کشور ایران با آن که مطالعات بسیاری در حوزه اکوتوریسم صورت گرفته و در حال حاضر در وزرات میراث فرهنگی کمیته ملی تحت عنوان کمیته طبیعت گردی شکل گرفته و اهداف و چشم‌اندازهای متعددی برای آن ترسیم شده است اما هنوز دخالت صحیح و با برنامه‌ای در حوزه طبیعت‌گردی برای تبیین استانداردهای گردشگری و تحمل ظرفیت طبیعت­گردی شهرها و استان‌ها صورت نگرفته است.

گویلی افزود: ظرفیت تحمل طبیعت‌گردی به معنی میزان حضور حداکثری گردشگران در مکانی فیزیکی بدون وارد کردن لطمه‌ای به کیفیت زندگی میزبان با حفظ رضایت و کیفیت زندگی جامعه میزبان گفته می‌شود و در اصل هدف از گردشگری پایدار ارتقاء کیفیت زندگی جامعه میزبان است.

 
 به گفته وی، در بسیاری از استان‌ها به ویژه استان‌های شناخته شده و بیشتر گردشگرپذیر، تحقیقات بسیاری مبنی بر ظرفیت تحمل طبیعت گردی صورت گرفته که متاسفانه در استان کردستان تاکنون چنین اقدامی صورت نگرفته است.

گویلی با اشاره به اینکه حتی در نمایشگاه‌های گردشگری نیز جای استان کردستان خالی است، بیان کرد: هرچند که عدم شناخت و معرفی استان کردستان سبب دست‌نخوردن و بکر ماندن طبیعت استان شده و گردشگرانی که از جاهای مختلف وارد استان می‌شوند از منابع طبیعی بکر و کمتردست خورده و فارغ از آلودگی استقبال می‌کنند؛ اما کمبود مطالعات سبب عدم شناسایی میزان ظرفیت منابع گردشگری طبیعی و روستایی در استان کردستان شده است.

به گفته این مسئول، هریک از بخش‌های استان کردستان اعم از روستاها، محلات، رودخانه‌ها و ... دارای روایت و داستانی است و آگاهی به روایت شهرها و محلات استان امری اساسی و مهم است.

ارسطو گویلی با تاکید بر اینکه روح استان کردستان، روح عمیق فرهنگی-سیاسی است خاطرنشان کرد:  هرچند که هریک از روستاها و بخش‌های طبیعی استان اعم از جنگل‌ها، رودها و روستاها روایت خاص خود را دارند اما متاسفانه در استان کردستان روایتی در خصوص مناطق گردشگری استان صورت نگرفته است.

وی بر این باور است که گرچه عدم روایت داستان و روح هر منطقه به خودی خود مزیت نیست اما همین امر سبب بکر ماندن مناطق و حفظ محیط زیست بدون داشتن هیچگونه برنامه‌ریزی مشخصی شده است؛ اما حال وقت آن رسیده که با داشتن برنامه‌ای مدون و ارائه روایت‌های گوناگون شهرها و روستاها سعی در جذب گردشگر و معرفی و شناسایی استان کردستان داشته باشیم.

گویلی در ادامه سخنان خود بر تعریف درست از ظرفیت تحمل طبیعت تاکید و عنوان کرد: متاسفانه در تعریف ظریفیت تحمل طبیعت‌گردی تنها بر اماکن هدف گردشگری و ظرفیت هتل‌ها و اقامتگاه‌ها بدون توجه به ظرفیت خود طبیعت تاکید داریم بدون در نظر گرفتن خود منطقه طبیعی گردشگری برای جلوگیری از تخریب، عدم آلودگی محیط، جلوگیری از آسیب رساندن به محیط طبیعی و رضایتمندی میزبانان.

وی اضافه کرد: میزبان تا زمانیکه نیاز اقتصادی نداشته باشد از توسعه پایدار گردشگری گریزان است بنابراین ضروری است در کنار توجه به اشتغالزایی مردم منطقه گردشگری نگاهی به تحمل ظرفیت طبیعت داشته باشیم.

گرچه میراث فرهنگی متولی تورهای گردشگری و طبیعت‌گردی و قادر به وضع قوانین خاصی در این حوزه است اما فاقد نیروی اجرایی لازم برای برخورد با متخلفان و مخربان طبیعت است و این کار از دست اداره محیط زیست و منابع طبیعی استان برمی‌آید، که متاسفانه در ایران ادارات به جای هم‌افزایی با سازمان‌های دیگر فقط و فقط در اهداف سازمانی خود غرق شده و توجهی به سایر سازمان‌ها و ادرات دیگر ندارد.

ارسطو گویلی در خصوص بحث برندسازی استان کردستان، اظهار کرد: می‌توان با مستندسازی، ارائه روایت شهر، منطقه و روستا و با شناسایی داستان و نحوه ارائه آن و استفاده صحیح از بستر فضای مجازی در راستای معرفی استان و جذب گردشگر بهره برد. تفاهم‌نامه‌ای مابین استان کردستان، همدان و کرمانشاه تحت عنوان تفاهم نامه گردشگری زاگرس نشینان که شهرداری متولی آن است منعقد شده و اپلیکیشنی برای آن طراحی شده که مه اقامتگاه‌ها، مکان‌های گردشگری تاریخی و طبیعی در آن ارائه داده می‌شود.

همین که در گردشگری استان کردستان بحث رزرو اقامتگاه‌ها و تور مجازی ایجاد کنیم ظرفیت تحمل طبیعت نیز مشخص خواهد شد. ضروری است از سوی سازمان میراث فرهنگی و منابع طبیعی و محیط زیست یک سری مطالعات و اولویت‌های تحقیقاتی به دانشجویان دانشگاه‌ها ارائه شود تا دانشجویان بیشتر بر موضوع گردشگری طبیعی تمرکز کنند و اگر این مهم در کنار بستر مجازی تحقق یابد می توان به جذب گردشگر، رونق اقتصادی و گردشگری پایدار در استان دست یافت.

وی در پایان یادآور شد: از آنجایی که توسعه گردشگری پایدار به معنی افزایش کیفیت زندگی میزبان است چنانچه این هدف تحقق پیدا نکند توسعه پایدار ممکن نخواهد بود.

در ادامه مسئول کمیته طبیعت گردی و کارشناس طبیعت­گردی اداره کل میراث فرهنگی و کردشگری استان گفت: امروزه بحث گردشگری و طبیعت‌گردی در کشور به صورت خاص و ویژه‌ای دنبال و آسیب‌شناسی خاصی در این حوزه انجام شده است؛ اینکه ما به گردشگری چگونه نگاه می‌کنیم و اولویت‌های گردشگری در سایر استان‌ها به چه نحوی است و آیا استان کردستان آن پتانسیل‌ها را دارا است یا خیر؟

آوات مکاری با اشاره به اینکه استان کردستان، استانی فرهنگی- طبیعی است اظهار کرد: طی 10 سال اخیر طبیعت‌گردی استان کردستان در لیست سبد گردشگری خانوار ایرانی قرار گرفته و از دورترین نقاط کشور نیز به استان کردستان سفر کرده‌اند و یکی از دلایل این مسئله فرهنگی است که در طبیعت استان کردستان شکل گرفته است و همین موضوع فرهنگ و انگیزه‌های زیادی را برای حضور و جذب گردشگران از سایر استان‌های کشور بوجود آورده است؛ از جمله انگیزه خرید برای شهرهای مریوان و بانه، انگیزه فرهنگی طبیعی و طبیعت گردی.

در حوزه میراث فرهنگی به کسی گردشگر گفته می‌شود که از طریق تورهای گردشگری وارد استان می‌شود و قوانین گردشگری برای گردشگرانی تبیین شده که از طریق تور وارد استان می‌شوند و کسی که به صورت فردی مسافرت می‌کند از نظر میراث فرهنگی گردشگر نیست و یکی از دلایلی که سبب مطرح شدن ظرفیت‌های تحمل طبیعت در استان شده است همین مسافرت‌های خارج از تور است.

امروزه بحث جدیدی تحت عنوان اکوتوریسم یا گردشگری مسئولانه شکل گرفته که بخشی از طبیعت‌گردی است و حفاظت از محیط زیست، حفاظت از فرهنگ و توسعه پایدار را شامل می‌شود و آموزش رکن اصلی آن و از طریق جامعه میزبان به مهمان منتقل می‌شود.

وی در خصوص انواع گردشگری در طبیعت گفت: انواع گردشگری که ما در طبیعت گردی با آن سروکار داریم اعم از غار، دامنه نوردی، رافتینگ، صخره‌نوردی، گردشگری آبی و ... است که برای انواع مختلف گردشگری بحث تحمل ظرفیت مکان و طبیعت مطرح است؛ اینکه یک مقصد گردشگری در یک زمان معین پذیرای چه تعداد گردشگر خواهد بود و این ظرفیت باید به گونه‌ای شناسایی شود که هم به محیط زیست آسیبی وارد نشود و هم رضایت مهمان و میزبان را در پی داشته باشد زیرا عدم توجه به ظرفیت تحمل مقصد گردشگری سبب نارضایتی مردم بومی آن منطقه و گردشگران خواهد شد.

مکاری با اشاره به اینکه در اکثر کشورها سازمان محیط زیست متولی امر طبیعت‌گردی است بیان کرد: جالب است بدانید که در ایران علاوه بر اینکه سازمان محیط زیست متولی امر طبیعت‌گردی نیست بلکه خود عاملی بازدارنده در این حوزه است. خود ظرفیت تحمل طبیعت نیز بر اساس زیست‌محیطی، خدماتی، روانی و اقتصادی تقسیم‌بندی می‌شود و چنانچه گردشگری از طریق تور وارد استان شود جامعه هدف مشخص و به افراد آموزش داده می‌شود و بالعکس اگر گردشگر به صورت انفرادی وارد استان شود تابع شرایط خاص خود می‌باشد.

وی با اشاره به اینکه بعد از انقلاب 1357 کردستان آخرین استانی بوده است که گردشگری در آن تعریف شده است افزود: در آن زمان بیش از دو آژانس مسافری در استان وجود نداشت اما امروزه حدود 50 شرکت و دفتر خدمات مسافری در استان دایر است که از این تعداد 5 آژانس در حوزه طبیعت‌گردی مشغول به کار و اکثر آن‌ها در سطح کشور مطرح و در حوزه طبیعت‌گردی حرف اول را می‌زنند و همین امر می‌تواند در شناسایی و معرفی استان کردستان و جذب گردشگر موثر باشد.

تورهای طبیعت‌گردی که وارد طبیعت می‌شوند به صورت سبک، متوسط و سنگین هستند و همچنین نوعی از طبیعت‌گردی به تفریحات آخر هفته مردم بومی منطقه اختصاص دارد که در طبیعت رها می‌شوند و زمانی که رها می‌شوند بحث ظرفیت تحمل طبیعت مطرح می‌شود.

وی در خصوص تورهای آفرود و سافاری عنوان کرد: تورهای آفرود یا بیراهه نوردی به واسطه ایجاد تغییر و دستکاری در خودروها عملا عملکرد صحیحی در بستر طبیعت ندارند اما تور سافاری به تورهایی گفته می‌شود که تحت مدیریت تورلیدر در دل طبیعت قرار می‌گیرند بدون اینکه در خودروهای خود تغییری ایجاد کنند.

مکاری با تاکید بر اینکه در حوزه گردشگری روستایی استان کردستان جایگاه رده بالایی را در کشور به خود اختصاص داده، اضافه کرد: دلیل آن فرهنگ خاص مردم منطقه است همانگونه که همواره گفته می‌شود که فرهنگ یک منطقه از طبیعت آن منطقه الهام می‌گیرد اما در استان کردستان با سایر استان‌ها این تفاوت وجود دارد که خود مردم منطقه بر طبیعت اثر می‌گذارند و اگر بر همین تفاوت‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد استان کردستان تاکید و توجه داشته باشیم شاهد اتفاقات خوبی در حوزه گردشگری خواهیم بود.

از آنجایی که استان کردستان فاقد زیرساخت‌های مناسب گردشگری است و طبیعت‌گردی نیازمند زیرساخت نیست به همین دلیل استان کردستان در بحث اکوتوریسم جزو استان‌های اول در کشور محسوب می‌شود.

مسئول کمیته طبیعت گردی و کارشناس طبیعت‌گردی استان کردستان بیان کرد: استان کردستان دارای  28 رودخانه دائمی است که کناره بسیاری از این رودخانه‌ها محل اصلی تفرج گردشگری است و در بسیاری از مواقع سبب معرفی استان و جذب گردشگر شده است.

آوات مکاری در خصوص قایقرانی در آب‌های خروشان استان عنوان کرد: طی دو سال گذشته برای اولین بار در استان بحث رافتینگ به صورت آزمایشی اجرا شد و استان کردستان جزو 3 استانی است که رافتینگ در آن‌ اجرا خواهد شد. توافق‌نامه­ای در سطح وزارت با سازمان آب مبنی بر ساخت و ساز و تاسیسات آبی در کناره سدها منعقد شده که اجرایی شدن آن بستگی به مجوزی دارد که بخش خصوصی از سازمان آب دریافت کرده است.

در خصوص اجرایی کردن برند سازی گردشگری استان کردستان گفت: برندینگ سازی نیازمند داشتن شعار خاص گردشگری متناسب با استان و لوگوی خاصی در حوزه برندینگ سازی استان است.

وی در پایان در خصوص آسیب‌پذیری بخش گردشگری در عصر کرونا خاطرنشان کرد: به صراحت می‌توان گفت که گردشگری در استان کردستان اولویت محسوب نمی‌شود و زمانیکه این اتفاق رخ دهد بخش خصوصی آسیب‌پذیرتر خواهد شد.

لازم به ذکر است فایل ویدئو این نشست در آدرس اینستاگرامی @fjdkurd  قابل رویت و بهره­ برداری می­‌باشد.