وَیَحْزُنُنى ما یَحْزُنُهُمْ

وبه اندوه مى اندازد مراهرچه ایشان را به اندوه در آورد

جلسه صد و ششم

دفتر سی و چهارم: اندوه خوبان – قسمت دوم– دوشنبه 1400/10/6 – 22 جمادی الاول

در صد و ششمین جلسه از درسگفتار پرده پوشانی، پرده انداز، دکتر پایداری، قسمت دوم از سی و چهارمین دفتر با عنوان اندوه خوبان پیرامون عبارت یُؤْلِمُنى ما یُؤْلِمُهُمْ آغاز نمودند و به شرح و تفسیر پرداخت که اهمّ روایات طرح شده در این جلسه به ترتیب زیر می باشد

از جابر (نقل شده است) كه: گفت:

در محضر امام باقر عَلَيْهِ السَّلَامُ نفسى عيمق كشيدم و گفتم: اى فرزند رسول خدا! غم و اندوه‏ بر من وارد مى‏شود بدون آن كه مصيبتى ببينم، يا آن كه مشكلى دچارم مى‏گردد كه خانواده و دوستانم متوجّه آن مى‏شوند.

حضرت فرمود: بلى اى جابر! (چنين است).

عرضه داشتم: علّت و سبب آن چيست؟

فرمود: مى‏خواهى چه كنى؟ گفتم: مى‏خواهم بدانم.

فرمود: اى جابر! خداوند را مؤمنين از سرشت بهشتيان آفريده و از باد بهشت بر آن دميده است، بنابر اين مؤمن برادر مؤمن و از يك پدر و مادرند و هر گاه در سرزمينى حادثه‏اى بر يكى از ارواح وارد شود، همه ارواح محزون و درهم مى‏گردند.[1]

عَنْ جَابِرٍ، عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلَامُ، قَالَ: تَنَفَّسْتُ بَيْنَ يَدَيْهِ، ثُمَّ قُلْتُ: يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ! هَمٌّ يُصِيبُنِي مِنْ غَيْرِ مُصِيبَةٍ تُصِيبُنِي، أَوْ أَمْرٍ يَنْزِلُ بِي حَتَّى تَعْرِفَ ذَلِكَ أَهْلِي فِي وَجْهِي، وَ يَعْرِفَهُ صَدِيقِي.[2]

فَقَالَ: نَعَم، يَا جَابِرُ! قُلْتُ: مَا ذَلِكَ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ؟!

قَالَ: وَ مَا تَصْنَعُ بِهِ؟

قُلْتُ: أُحِبُّ أَنْ أعْلَمَهُ.

فَقَالَ: يَا جَابِرُ! إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْ طِينِ الْجِنَانِ، وَ أَجْرَى بِهِمْ مِنْ رِيحِ الْجَنَّةِ رُوحَهُ، فَكَذَلِكَ الْمُؤْمِنُ أَخُو الْمُؤْمِنِ لِأَبِيهِ وَ أُمِّهِ، فَإِذَا أَصَابَ رُوحاً مِنْ تِلْكَ الْأَرْوَاح فِي بَلْدَةٍ مِنَ الْبُلْدَانِ شَيْ‏ءٌ حَزِنَتْ (حَزِبَتْ) هَذِهِ الْأَرْوَاحُ، لِأَنَّهَا مِنْهَا[3].[4]

(مومن كيست؟ وظيفه اش چيست؟ / ترجمه المؤمن ؛ ص75)

از عيسى بن ابى منصور نقل شده است كه گفت:

من و عبد الله بن ابى يعفور و عبد الله بن طلحه در محضر امام صادق عَلَيْهِ السَّلَامُ بوديم كه حضرت بدون مقدمه فرمود: اى فرزند ابى يعفور! رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله فرموده است: شش خصلت است كه هر كس متصّف به آن باشد در محضر خداوند عزّ و جلّ و در سمت راست (عرش) خدا قرار دارد.

ابن ابى يعفور عرضه داشت: فدايت گردم، آن خصلت‏ها چيست؟

حضرت فرمود: شخص مسلمان بايد آن چه را كه براى عزيزترين خانواده‏اش دوست مى‏دارد براى برادر (ايمانى) خود نيز دوست داشته، و برايش ناپسند بدارد آن چه را كه براى عزيزترين اهل خويش ناپسند مى‏دارد.

پس ابن ابى يعفور گريست و گفت: چگونه ولايت آن‏ها مؤثر و نتيجه بخش خواهد بود؟

فرمود: اى فرزند ابى يعفور! هنگامى مؤمن در چنان منزلتى باشد غم و اندوه‏ او منتشر يافته و براى اندوه‏ برادرش اندوهناك و براى شادى او، شادمان مى‏گردد. اگر او را خوشحال ديد شاد و اگر محزون يافت غمگين مى شود و چنانچه توان گشايشى‏ برايش باشد از او رفع مشكل نمايد و گرنه برايش دعا مى‏كند.

سپس امام صادق عَلَيْهِ السَّلَامُ فرمود: سه چيز براى شما و سه چيز هم براى ما: اين كه فضايل و مناقب ما (اهل بيت رسالت) را بشناسيد، موقعيّت آيندگان ما را درك و هموار نماييد و نهايت برنامه‏ها و عواقب ما را با دقّت نظر نماييد. كسى كه چنين باشد در محضر خداوند قرار دارد، پس ديگران كه در پيشگاه خداوند در مرحله‏اى پايين باشند از نور اين افراد استفاده مى‏نمايند.

و امّا آن اشخاصى كه در سمت راست (عرش) خدا قرار دارند، اگر افراد پايين‏تر ايشان را بنگرند زندگى برايشان گوارا نخواهد شد، به جهت فضايل و مناقبى كه در ايشان مى‏بينند.

ابن ابى يعفور اظهار داشت: ايشان را چه مى‏شود كه نمى‏توانند اشخاصى را كه در كنار و سمت راست (عرش) الهى قرار دارند، ببينند!؟

حضرت فرمود: اى فرزند ابى يعفور! به جهت نور الهى، ايشان را حجاب گرفته است، آيا حديث رسول خدا صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ به تو نرسيده است كه مى‏فرمود: مؤمنين در سمت راست (عرش) خدا و در محضر نور خدا مى‏باشند، صورت‏هايشان از برف سفيدتر و از خورشيد تابناك تابنده‏تر است، پس سايلى سؤال مى‏كند كه اينان چه كسانى هستند؟

در پاسخ گفته مى‏شود: اينان كسانى هستند كه براى رضاى خداوند نسبت بيكديگر صميميّت داشته و عشق مى‏ورزيدند

94/ [2]- عَنْ عِيسَى بْنِ أَبِي مَنْصُورٍ، قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ أَنَا، وَ ابْنُ أَبِي يَعْفُورٍ وَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ طَلْحَةَ، فَقَالَ عَلَيْهِ السَّلَامُ ابْتِدَاءً مِنْهُ: يَا ابْنَ أَبِي يَعْفُورٍ! قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ:[5] سِتُّ خِصَالٍ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ عَنْ يَمِينِ اللَّهِ.

فَقَالَ ابْنُ أَبِي يَعْفُورٍ: وَ مَا هِيَ، جُعِلْتُ فِدَاكَ؟!

قَالَ: يُحِبُّ الْمَرْءُ الْمُسْلِمُ لِأَخِيهِ مَا يُحِبُّ لِأَعَزِّ أَهْلِهِ، وَ يَكْرَهُ الْمَرْءُ الْمُسْلِمُ لِأَخِيهِ مَا يَكْرَهُ لِأَعَزِّ أَهْلِهِ وَ يُنَاصِحُهُ الْوَلَايَةَ.

فَبَكَى ابْنُ أَبِي يَعْفُورٍ، وَ قَالَ كَيْفَ يُنَاصِحُهُ الْوَلَايَةَ؟

قَالَ يَا ابْنَ أَبِي يَعْفُورٍ![6] يَهُمُّ لِهَمِّهِ وَ فَرِحَ لِفَرَحِهِ إِنْ هُوَ فَرِحَ وَ حَزِنَ لِحُزْنِهِ إِن‏

هُوَ حَزِنَ فَإِنْ كَانَ عِنْدَهُ مَا يُفَرِّجُ عَنْهُ فَرَّجَ عَنْهُ وَ إِلَّا دَعَا اللَّهَ لَهُ.

قَالَ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ: ثَلَاثٌ لَكُمْ وَ ثَلَاثٌ لَنَا: أَنْ تَعْرِفُوا فَضْلَنَا، وَ أَنْ تَطَئُوا أَعْقَابَنَا، وَ تَنْظُرُوا عَاقِبَتَنَا، فَمَنْ كَانَ هَكَذَا كَانَ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ [عَزَّ وَ جَلَّ، فَيَسْتَضِي‏ءُ بِنُورِهِمْ مَنْ هُوَ أَسْفَلُ مِنْهُمْ‏][7]، فَأَمَّا الَّذِينَ عَنْ يَمِينِ اللَّهِ فَلَوْ أَنَّهُمْ يَرَاهُمْ مَنْ دُونَهُمْ لَمْ يَهْنِئْهُمُ الْعَيْشُ مِمَّا يَرَوْنَ مِنْ فَضْلِهِمْ.

فَقَالَ ابْنُ أَبِي يَعْفُورٍ: مَا لَهُمْ؟ فَمَا يَرَوْنَهُمْ، وَ هُمْ عَنْ يَمِينِ اللَّهِ؟

قَالَ عَلَيْهِ السَّلَامُ: يَا ابْنَ أَبِي يَعْفُورٍ! إِنَّهُمْ مَحْجُوبُونَ بِنُورِ اللَّهِ، أمَا بَلَغَكَ حَدِيثٌ؟

أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ كَانَ يَقُولُ: إِنَّ الْمُؤْمِنِينَ عَنْ يَمِينِ عَرْشِ اللَّهِ‏[8]، وَ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ، وَ وُجُوهُهُمْ أَبْيَضُ مِنَ الثَّلْجِ، وَ أَضْوَأُ مِنَ الشَّمْسِ الضَّاحِيَةِ، فَيَسْأَلُ السَّائِلُ: مَنْ هَؤُلَاءِ؟

[فَيُقَالُ هَؤُلَاءِ] الَّذِينَ تَحَابُّوا فِي جَلَالِ اللَّهِ‏[9].[10]

(مومن كيست؟ وظيفه اش چيست؟ / ترجمه المؤمن ؛ ص82)