محمد بن احمد بیرونی، ابوریحان، (۳۶۲-۴۴۰ قمری)، دانشمند برجستهی ایرانی، در سوم ذیحجهی ۳۶۲ هجری قمری (۱۸ دیماه ۳۶۱ خورشیدی) در شهر کاث، از شهرهای ولایت خوارزم، به دنیا آمد. پدرش، ابوجعفر احمدبن علی اندیجانی، اخترشناس دربار خوارزمشاه در رصدخانهی گرگانج بود و مادرش، مهرانه، پیشینهی مامایی داشت. چنان که خود گفته است، پدرش را در پی بدگویی حسودان از دربار راندند و به ناچار در یکی از روستاهای پیرامون خوارزم ساکن شدند و از اینرو بیرونی لقب گرفت.
ابوریحان که به زبانهای یونانی، هندی و عربی مسلط بود، کتب و رسالات بسیار نوشت که شمار آنها را بیش از ۱۴۶ عنوان، گزارش کردهاند و جمع سطور آنها بالغ بر ۱۳ هزار است. مهمترین آثار او التنجیم در ریاضیات و نجوم، آثار الباقیه در تاریخ و جغرافیا، قانون مسعودی که نوعی دانشنامه است و کتاب تحقیقی ماللهند دربارهی اوضاع سرزمین هند از تاریخ و جغرافیا تا عادات و رسوم و طبقات اجتماعی آن است.
بیرونی در جریان لشکرکشیهای محمود غزنوی به هند امکان یافت که به این سرزمین برود، زبان هندی فراگیرد و دربارهی اوضاع هند پژوهش کند که حاصل آن، کتاب «ماللهند» اوست. «ماللهند» برجستهترین اثر ابوریحان در حوزه علوم انسانی یک پژوهش مردمنگارانه است. بیرونی در این اثر با استفاده از تکنیکهای مشاهده میدانی کاری علمی و جاودانه با موضوع تاریخ، دین، و آداب هندوان به یادگار گذاشته است.
ابوریحان بیرونی از جمله بزرگترین پژوهشگران تجربی در تاریخ علم و معرفت ایران اسلامی است. امروزه توجه به پژوهش تجربی و تلاش برای فهم نظاممند واقعیات عینی به بخش جداییناپذیر علوم اجتماعی تبدیل شده است. اینک پس از قریب هزار سال از وفات آن دانشمند ایرانی و به منظور توسعه پژوهش تجربی در علوم اجتماعی ایران اجرای «چهارمین جشنواره ابوریحان ویژه پژوهشهای تجربی در علوم اجتماعی» در دستور کار ایسپا قرار گرفته است. پیش از این نیز درسالهای ۱۳۸۸، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ سه بار این جشنواره برگزار شده است.
· توسعه تحقیقات تجربی در علوم اجتماعی
· فراهم آوردن شرایط تبادل نظر و ارتباط بین پژوهشگران و صاحب نظران علوم اجتماعی
· هم افزایی علمی و انتقال تجربه در حوزه پژوهشهای تجربی
· تشویق پژوهشگران به انجام پژوهش در حوزههای کاربردی مورد نیاز کشور
· معرفی و تجلیل از پژوهشها و پژوهشگران برتر
۱. خانواده و جمعیت
۲. مصرف فرهنگی، رسانه و سبک زندگی
۳. دین، آئینها و مناسک
۴. رفاه، تعاون و مشارکت اجتماعی
۵. تحولات سیاسی و رفتار انتخاباتی
۶. انقلاب اسلامی و سیاستگذاری عمومی
۷. مسائل و آسیبهای اجتماعی
۸. محیط زیست
۹. هویت و همبستگی اجتماعی
۱۰. مدیریت و تحقیقات بازاریابی
طرحهای پژوهشی، پایاننامهها و رسالههایی که با روشهای تجربی (کمی یا کیفی) از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا پایان سال ۱۴۰۱ انجام گرفته باشد، میتواند در چهارمین جشنواره ابوریحان شرکت داده شود.
۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲
لازم است مشارکت کنندگان فایل پی دی اف آثار پژوهشی خود را تا ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ با تکمیل فرم ارسال اثر در سایت رویتاب ارسال فرمایند.
آدرس دبیرخانه: تهران، خیابان خارک، شماره ۲۶، ایسپا
تماس با ما: ۶۷۳۰۷۰۰۰ داخلی ۱۲۲ و ۱۲۳
آدرس پست الکترونیک: info@abureyhan.ir