به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی دانشگاه لرستان، نشست علمی با موضوع آیین پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای در لرستان از جمله نشست‌های سومین جشنواره سراسری «اقوام ایران زمین» پنج‌شنبه، ۲۱ اردیبهشت‌ماه با مشارکت مرکز لرستان‌شناسی و جهاد دانشگاهی استان لرستان در دانشگاه لرستان برگزار شد.

مجتبی گراوند، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان در این نشست، گفت: آیین جوانمردی در محدوده اخلاق قرار دارد و محدود به جغرافیای خاصی نیست؛ لذا جوانمردان هر سرزمینی به صورت فردی یا اجتماعی شایسته احترام هستند.

وی افزود: در ایران پیش از اسلام جوانمردان در قالب گروه‌هایی مانند پهلوانان، عیاران، آزادان و اسواران و در دوران اسلامی با واژگانی مانند شاطران، احداث، اخیان، کاکا و... وجود داشته‌اند.

گراوند با اشاره به اینکه در عصر اسلامی چهره دینی و اخلاقی آیین پهلوانی که با جوانمردی ارتباطی تنگاتنگ و پیوسته دارد یک وجه برجسته اخلاقی و عرفانی پیدا می‌کند، اضافه کرد: پیامبر اکرم(ص) قبل از اینکه مبعوث شوند در پیمان جوانمردان مشهور به «حلف‌الفضول» شرکت کردند و در سیره ابن‌هشام آمده که ایشان از این پیمان به نیکی یاد می‌کردند و فرموده‌اند که اگر چنین پیمان‌هایی باشد باز حمایت می‌کنم، همچنین در زمان فتح مکه ندا دادند که امروز روز رحمت و بخشش است.

این عضو هیئت‌علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان با بیان اینکه روز نبرد امام علی(ع) و شکست دشمن توسط ایشان در ۱۷ شوال به‌عنوان روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای نامیده شده است، گفت: یک رکن مهم پهلوانی، جوانمردی است؛ از این‌رو ورزش زورخانه‌ای همیشه به نام شاه‌مردان امام علی(ع) همنشین بوده و گره خورده است.

گراوند ادامه داد: به نظر می‌رسد که علت اعتقاد و پیروی گروه اجتماعی زورخانه به مولای متقیان در آن است که وی را مظهر آرزوهای انسانی و دادگری می‏‌شناختند از این‌رو پهلوانان و جوانمردان، آن حضرت را مظهر عالی‌‏ترین صفات و خصال جوانمردی و کامل‏‌ترین‏ آمال انسانی می‏‌دانستند.

عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان بیان کرد: آیین پهلوانی ریشه در تاریخ و تمدن ایران باستان و آموزه‌های دینی ما در عصر اسلامی دارد؛ لذا ترویج این فرهنگ اخلاقی و انسانی در عرصه ورزش و فرهنگ عمومی جامعه و تسری آن در مراودات و کارهای روزمره و توسعه ورزش زورخانه‌ای که با طنین صلوات بر رسول خاتم(ص) و ذکر امام علی(ع) همراه است یک وظیفه ملی و اخلاقی به حساب می‌آید.

گراوند با یادآوری اینکه ورزش باستانی خودپرستی و غرور را از بدترین صفات می‌داند و در تلاش است که تواضع و فروتنی را علاوه بر تنومندی در ورزشکار ایجاد کند، اضافه کرد: زورخانه‌ها علاوه بر این‌که دنبال تربیت جسم هستند در بسیاری از منابع آمده بیشتر به دنبال تربیت روح و ترویج اخلاق نیکو بودند.

وی افزود: درب ورودی زورخانه‌ها را کوتاه‌تر و کوچک‌تر از درب‌ها معمولی می‌ساختند به نحوی که فرد برای ورود باید خودشان را خم کرده و به حالت خضوع وارد زورخانه شوند و سقف بلند و گنبدی شکلی دارد که شبیه مساجد و معابد است.

گراوند ادامه داد: منابع تاریخی و فتوّت‌نامه‌ها از گسترش فرهنگ پهلوانی و احیای آیین ورزش زورحانه ای در قرن هفتم هجری خبر می‌دهند این در حالی است که محل زورخانه را گاهی عبادت‌خانه و ورزش خانه‏ می‏گفته‏اند که محل اجتماع جوانمردان و طالبان حق و حقیقت و مدافعان ملک و ملت بوده است.

وی با بیان اینکه از طرف دیگر در ورزش باستانی، ورزشکاران طریقه‏ جوانمردی را میان‏ خود رواج داده و طهارت، حلم و مدارا، دوری از هوای نفس و رخصت را پذیرفته‌‏اند، گفت: ورزش زورخانه‌‏ای آداب‌ و رسوم خاص خود را دارد؛ آدابی که نمودهای زیبایی پیدا می‏‌کند؛ مانند اظهار فروتنی، چنان‌که در ورودی زورخانه کوتاه گرفته می‏‌شود تا هر کس در هر مقامی، با فروتنی وارد شود.

گراوند افزود: طهارت و پاکیزگی که نماد پاکی‏ است و از راستی روح و روان‏ بر می‌‏خیزد، ادای احترام به گود، با بوسیدن آن‏ هنگام ورود به آنکه نماد قدم ‏بوسی‏ پوریای ولی و سپاسگزاری گود است.

این مدرس دانشگاه لرستان اضافه کرد: احترام به هماورد که همانا خوی‏ جوانمردی است، رخصت گرفتن که نماد تکریم‏ بزرگان است. گلریزان، نماد رادی و بخشندگی‏ است، از این‌رو می‌توان گفت که آئین زورخانه‌‏ای آئینی بیرونی و درونی‏ است.

گراوند با بیان اینکه پرورش‌یافتگان زورخانه، پس از رسیدن به مرحله‌ کامل‏ زورمند و توانایی و برخورداری از ارزش‌‏های برین اخلاقی و انسانی به مقام پهلوانی مفتخر می‏‌شدند، افزود: در شاهنامه فردوسی که بخشی از آن مربوط به عصر پهلوانی است و از پهلوانان بزرگی همچون رستم یاد شده است؛ پهلوانی صرفاً در قدرت بدنی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه سجایای اخلاقی و صفات نیک انسانی نیز لازمه‌ کار است به طوری که ویژگی‌های پهلوان در ابعاد اخلاقی، ایمانی، انسانی، عاطفی و احساسی نمود پیدا می‌کند. بعد از حمله مغول به ایران یکی از این پهلوانان و کشتی‌گیران معروف که نماد فضیلت و اخلاق در سنت پهلوانی ایران است؛ محمود خوارزمی معروف به پوریای ولی پهلوان و عارف و شاعر قرن هفتم و هشتم است.

وی اضافه کرد: در یک طومار قدیمی دوازده اصل، به‌عنوان اصل‌های اساسی پهلوانی و جوانمردی، آمده که از آن‌ها به‌عنوان اصول پوریای ولی یاد شده است، از جمله‌ این اصول احترام به پیش کسوت، دروغ نگفتن، دشنام ندادن و محبت به مردم است. در زمینه‌ فنون کشتی نیز ۳۶۰ فن را به او نسبت داده‌اند.

گراوند تصریح کرد: در سال ۱۳۸۹ فرهنگ پهلوانی و آیین ورزش زورخانه‌ای در سازمان یونسکو به‌عنوان میراث فرهنگی ثبت شده است که یک افتخار ماندگار برای ما و یک هدیه فرهنگی ایرانیان به فرهنگ جهانیان است. از آن جهت که مؤلفه‌های اصلی پهلوانی یکتاپرستی، منش آزادگی، مناعت طبع، انسان دوستی، فرزانگی، شجاعت، تواضع، وقار، متانت، وفا، ایثار، گذشت، حق شناسی، صمیمیت، بخشندگی و... است. لذا گرامیداشت مقام فاخر و ارزشمند پهلوان و فرهنگ پهلوانی، حامیان ورزش زورخانه‌ای و ورزشکارانی همچون جهان پهلوان تختی و... که با صداقت و صلابت در میدان‌های ورزشی حضور دارند امری اخلاقی و ملی است.

عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه لرستان با بیان اینکه در استان لرستان که می‌توان از آن به‌عنوان مهد دلیران و بیشه شیران یاد کرد، ورزش زورخانه‌ای از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است، اظهار کرد: پهلوانان با صفا و با صداقتی از این دیار در امر فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای نقش‌آفرینی کرده و می‌کنند.

وی افزود: در حال حاضر ۱۲ ورزش زورخانه‌ای در استان لرستان داریم که فعال هستند و پاسداری و پاسداشت فرهنگ پهلوانی در این استان می‌تواند در مقابله با جنگ نرم و شبیخون فرهنگی کارآمد و اثرگذار باشد؛ لذا می‌طلبد به لحاظ کمی و کیفی این زورخانه‌ها تجهیز شوند و از بانیان آن‌ها حمایت شود..

استادیار تاریخ اسلام دانشگاه لرستان اضافه کرد: در راستای ترویج و تقویت فرهنگ ایرانی – اسلامی شایسته است از ورزش زورخانه‌ای حمایت نموده و جوانان را به حضور در زورخانه‌ها تشویق کنیم که این آیین انسانی و اخلاقی به جوانان درس اخلاق، صداقت، مردانگی، مهربانی و تواضع می‌آموزد.