غلامعلی حداد عادل در نخستین همایش بین‌المللی قزوین‌شناسی پیش از اسلام که سه‌شنبه ۲۳ آبان در سالن بوستان دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) برگزار شد ضمن تقدیر از برگزارکنندگان این همایش، با اشاره به مقاومت مردم غزه در جریان عملیات طوفان‌الاقصی اظهار کرد: مردم فلسطین که برای استقلال و رهایی از شر جنایتکاران وحشی به پا خاسته‌اند و با شهادت و شهامت از شرف انسانی خود دفاع می‌کنند را باید گرامی بداریم و امیدواریم نهایت این مقاومت به آزادی فلسطین منتهی شود.

وی ادامه داد: این همایش که به قزوین پیش از اسلام اختصاص یافته است یادآور همایشی است که ۱۶ سال پیش در قزوین با موضوع قزوین‌شناسی برگزار شده بود. بحث تخصصی در مورد دوران پیش از اسلام قزوین به عهده متخصصان و باستان‌شناسان است که حرف اول را در این موضوع می‌گویند و من نمی‌توانم بحث تخصصی به معنای دانشگاهی و علمی در این زمینه داشته باشم.

مشاور عالی مقام معظم رهبری و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه پس از انقلاب  شاهد حرکتی در ایران هستیم که می‌توانیم نام آن را خودشناسی بگذاریم، گفت: احساس می‌شود مردم سراسر ایران توجهی به هویت خود پیدا کرده‌اند چراکه اگر فقط اخبار رسانه‌ها را به یاد بیاورید تقریباً ماهی نیست که در نقطه‌ای از ایران همایشی این چنینی برپا نشده باشد.

وی بیان کرد: در شهرهای مختلف انگیزه‌ای برای هویت‌یابی پدید آمده و همه می‌خواهند خود را بشناسند و نوعی اشتیاق به تبار شناسی خودی پدید آمده و حتی در روستاها می‌بینیم دنبال یافتن نمادهایی هستند که به آن‌ها هویت ببخشد، اگر روستایی در تولید یک محصول برتری دارد جشن می‌گیرد و جشنواره برپا می‌کند و صنایع دستی خود را عرضه می‌کنند و این حرکت پدیده تازه‌ای است و آن را با اصل انقلاب اسلامی مرتبط می‌دانیم.

این مسئول خاطرنشان کرد: پیش از انقلاب شاهد موج گسترده رفتار هویتی مردمی نبودیم، ممکن بود برنامه‌های دولتی برگزار شود ولی این حرکت خودجوش و علاقه به هویت‌یابی حاصل پیروزی انقلاب است چرا که انقلاب به عنوان رویدادی عظیم منشأ هویت برای ملت ایران بود.

مردم با انقلاب هویت خود را اثبات کردند

وی عنوان کرد: ملت خودش بهتر از همه می‌داند این انقلاب را خود مردم به وجود آورده و بدون کمک شرق و غرب یک اتفاق بزرگ را ممکن ساخته و تغییر نظام و مسیر داده و هویت خود را اثبات کرده‌اند و این اتفاق در واقع مردمی بودن مردم را به سطح خودآگاهی آن‌ها آورد و آثارش را می‌بینیم که در توجه به تاریخ و جغرافیای ایران و در توجه به آثار تاریخی و معماری کهن و مفاخر هر شهر و بخش نمود یافته است.

حداد عادل گفت: اینکه این و آن شناسی در ایران رواج یابد نگران کننده نیست و همه هویت شناسی زیر چتر ایران اسلامی است و همان بحث فلسفی وحدت در کثرت و کثرت در وحدت است و همه زیر نام مبارک ایران قرار دارد و شاهدیم در دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و مراکز اسناد در این باره گفت‌وگو می‌شود.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی تصریح کرد: از نشانه‌های رشد این ذوق برای هویت‌یابی، علاقه به پیشرفت است، کسی کاری به گذشته عقب افتاده ندارد و همه می‌خواهند پیشرفت کنند و این در عین حال که برای مسئولان خیلی دشواری ایجاد می‌کند ولی نفس این مطلب امر مبارکی است.

وی بیان کرد: در مورد قزوین، موقعیت جغرافیایی و اقلیمی قزوین کاملاً اقتضا می‌کند که این شهر از سکونتگاه‌های کهن تاریخی باشد چرا که شرایط زیست اجتماعی و انسانی و بستر زندگی فراهم بوده است و خاک حاصلخیز و بارندگی مناسب برای ایجاد یک تمدن را به صورت لازم و کافی داشته است و عنوان دشتابی کاملاً اشاره به آب و خاکی می‌کند که اینجا فراهم بوده و از دیرباز منشأ سکونت شده است.

لزوم معرفی چهره‌های شاخص قزوینی

این مسئول گفت: از دیگر نشانه‌های اهمیت قزوین این است که این شهر در دوران صفویه پایتخت بوده است. اهمیت قزوین زمانی آشکار می‌شود که همایون، پادشاه گورکانی از هند فرار می‌کند به هرات می‌رود و برای تقاضای کمک به شاه طهماسب نامه می‌نویسد و شاه طهماسب نیز دستور می‌دهد که نهایت تشریفات در خصوص همایون رعایت شود و این پادشاه گورکانی به مدت ۹ ماه در قزوین زندگی می‌کند و با سپاهی ۱۲ هزار نفری به هند باز می‌گردد و پس از پیروزی در جنگ، تداوم سلسله گورکانی که در ۵۰۰ سال گذشته مهم‌ترین سلسله پادشاهی در هند بوده‌اند را فراهم می‌کند.

وی تصریح کرد: آسمان قزوین پر از ستاره است و هر سو نظر کنیم در تمامی علوم و فنون ستارگان مهم می‌بینیم؛ اگر زمان را به ۲ بخش گذشته و معاصر تقسیم کنیم، شناخت ستارگان قزوین را باید از عبید زاکانی و واعظ قزوینی که کمتر قدر شناخته شده‌اند، حمدالله مستوفی و عبدالجلیل رازی قزوینی نویسنده کتاب «النقض» آغاز کنیم.

حداد عادل اظهار کرد: حدود ۹۰۰ سال پیش یک عالم اهل سنت کتابی می‌نویسد و شیعیان را سرزنش و نقد می‌کند و این کتاب را «پاره‌ای از رسوایی‌های شیعیان» نام می‌گذارد و در اصفهان دست به دست می‌چرخد و شیعیان را نگران می‌کند و علمای شیعه مشورت می‌کنند برای اینکه چه کسی می‌تواند کتاب را نقد کند و تنها کسی که شایسته بوده وارد میدان شود و او کسی نیست به جز عبدالجلیل رازی قزوینی که کتاب النقض را می‌نویسد و در ادب کامل موضوعات مطرح شده را با دلایل علمی و تحقیقی رد می‌کند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در پایان گفت: ابن ماجه قزوینی و شهید ثالث و در هنر هم میرعماد سیفی قزوینی از بزرگان این شهر هستند ولی در دوران معاصر عبدالمجید طالقانی و عارف قزوینی چهره‌های پس از مشروطه و دهخدا و علامه قزوینی بسیار حائز اهمیت هستند و لازم است که هر یک از این چهره‌ها در همایش‌های تخصصی مورد بررسی قرار بگیرند.