به گزارش ایسنا، محمدعلی حضرتی در آیین اختتامیه همایش بین‌المللی قزوین‌شناسی پیش از اسلام که شامگاه سه‌شنبه، ۲۳ آبان ماه در سالن جلسات بوستان دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) برگزار شد، اظهار کرد: در خصوص گستره قزوین باید گفت که حد شمالی قزوین به رشته کوه البرز، حد جنوبی به ساوه، در جهت شرق به ساوجبلاغ و از غرب تا ابهر ادامه دارد.

وی در ادامه با بیان اینکه این محدوده یک درصد مساحت کل کشور است، بیان کرد: ١١۶٠ محوطه ثبت شده در فهرست ملی کشور و همین تعداد در دست ثبت و یا در انتظار برای کارهای مستندسازی  وجود دارد و مبالغه نیست که از آن به عنوان بهشت باستان شناسان یاد می‌کنند.

این پژوهشگر گفت: ممکن است فراوانی یکجانشینی و دیرینه آن در نقاط دیگر نسبت به قزوین بیشتر باشد اما این بسامد بسیار کم‌نظیر است و می‌توان چگونگی گذار از دوره شکارورزی تا یکجانشینی و کشاورزی را در این محدوده با دقت بیشتری بررسی کرد.

وی ادامه داد: از نظر اینجانب آب و خاک و اقلیم در شکل‌گیری تمدن اثر گذار است ولی راه‌ها نیز نقش بسزایی در شکل‌گیری تمدن دارند و قزوین در مرکز کریدور شمال، جنوب، شرق و غرب روزگاران بوده و کمک کرده تا انبوهی محوطه‌ها را شاهد باشیم و هرچه جلوتر می‌آییم اهمیت راه‌ها بیشتر هم می‌شود.

مدیرکل سابق میراث فرهنگی قزوین تصریح کرد: در بررسی مستندات تاریخ پیش از اسلام در قزوین، به دوران ماد برمی‌خوریم؛ دوران مادها میانه دوران پیش از تاریخ است و علی‌رغم وجود داده‌های باستان‌شناسی مورد غفلت قرار گرفته، برای مثال بسیاری از آثار دوره ماد در محوطه تحقیقاتی مسجد جامع موجود است، در حالی که همه فکر می‌کنند قدمت قزوین به دوره ساسانی می‌رسد. در کنار کاوش آقای میرفتاح مستنداتی از  قدمت بیشتری به نظر می‌آید و دکتر داوودی در کاوش خله کوه نیز داده‌های فراوانی از دوره مادها به دست آورده است.

وی تشریح کرد: به نظر می‌رسد اگر این داده‌ها را در کنار الواح آشوری و اطلاعات جزئی اما فراوانی که داریم بگذاریم و به تهاجم مکرر آشورها به سرزمین مادها بنگریم، همه اینها کمک می‌کند به درک چگونگی عبور قزوین از دوران پیش از تاریخ به دوران تاریخی پیش از اسلام برسیم.

حضرتی در پایان یادآور شد: در گزارشی در مورد محدوده حکمرانی هخامنشیان آمده است که آن‌ها از بخش‌های زیادی از دامنه و سواحل دریای کاسپین با عنوان دروازه‌های کاسپین یاد می‌کنند و مهمتر آن‌ها نقطه ثقل جمعیت فعلی قزوین و ادامه‌اش در ورامین، ایوانکه، گرمسار و فیروزکوه بوده و این جمعیت نیز قابل مطالعه است.