دکتر سهم‌الدین خزایی در حاشیه نشست تخصصی جشنواره ملی اقوام ایران زمین، در خصوص بررسی اساطیر لرستان در گفت‌وگو با ایسنا، بیان کرد: بسیاری از آثار که موجود نشانه‌هایی از اساطیر لرستان را در خود دارند اما در این زمینه زیاد کار نشده و اسطوره یک روایت یا جلوه نمادین است که در مورد ایزدان، فرشتگان و موجودات فوق‌طبیعی و باورهای انسان‌هاست.

وی با بیان اینکه جهان‌بینی انسان‌های گذشته در قالب اسطوره بیان شده است، گفت: طبیعتاً اساطیر دارای یک بن‌مایه حقیقی هستند و واقعیتی در آنها وجود دارد هرچند شاید امروز نتوانستیم لاین واقعیت‌ها را بازشناسی کنیم و بگوییم کدام قسمت عین باور و اندیشه‌هایی است که در دوران کهن بین انسان‌ها و ملت‌های خاص وجود داشته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان گفت: تا پیش از سده ۱۹ میلادی خیلی اسطوره را جدی نمی‌گرفتند و اسطوره و افسانه را نوعی تخیلات فکری انسان‌ها ‌می‌دانستند و خیلی به آن نمی‌پرداختند؛  اما از سده ۱۹ به بعد اسطوره‌شناسی و شناخت اساطیر هر ملت به یکی از دغدغه‌های پژوهشگران حوزه فرهنگ تبدیل شد و کم‌کم به شناخت اسطوره ملل پرداختند و خیلی‌ها به این نتیجه رسیدند که با شناخت اساطیر است که می‌توان یک ملت و به ویژه گذشته آن را به لحاظ اندیشه و باور به خوبی شناخت.

رد پای اسطوره در وجوه مختلفی همچون صدا، موسیقی، ادبیات بومی، تصویر

خزایی افزود: بدون شناخت اساطیر یک ملت به هیچ وجه شناخت کاملی از آن ملت به دست نخواهیم آورد و اسطوره شناسی از سده ۱۹ به بعد رنگ و بوی دیگری گرفت و شرایط آن متفاوت شد.

این دکترای تاریخ ایران باستان خاطرنشان کرد: اسطوره شناسان بزرگی آمدند و به مرور زمان اسطوره‌شناسی به حوزه تاریخ و باستان شناسی وارد و کمک حال دانش‌های دیگر شد تا بتواند آنچه را که در گذشته اقوام و ملل وجود داشته رمزگشایی کند.

وی با تاکید براینکه رد پای اسطوره را می‌توان در وجوه مختلفی همچون صدا، موسیقی، ادبیات بومی، تصویر و هر آنچه که به عنوان فرهنگ عمومی یک ملت باقی می‌مانده است مشاهده کنید، یادآور شد: ویژگی‌های خاص اساطیر این است که همیشه هستند اما هیچ وقت از بین نمی‌روند؛  شاید تاثیراتی را از فرهنگ‌های همسایه گرفته باشند اما همچنان زنده هستند.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه اگر اسطوره‌های یک ملت را بشناسیم می‌توانیم زمان حال آن ملت را بهتر درک کنیم، تصریح کرد: اساطیر و شناخت آنها یکی از بحث‌های جدی دوران ماست که به تاریخ جامعه شناسی، مردم‌شناسی و باستان‌شناسی کمک کرده است.

خزایی در خصوص اینکه روی اساطیر لرستان کار نشده است، گفت: باید به این موضوع پرداخته شود چرا که در استان اساطیر زیادی همچون مفرغ وجود دارد که محدوده زمانی بین ۲۹۰۰ تا ۷۰۰ سال پیش از میلاد را در برمی‌گیرد.

اسطوره آفرینش به شکل ستایش ایزد مادر "دا" در مفرغ‌های لرستان مشاهده می‌شود

وی گفت: مفرغ‌ها یک سری از موضوعات اساطیری را در خود جای داده است و اسطوره آفرینش به شکل ستایش ایزد مادر "دا" در مفرغ‌های لرستان مشاهده می‌شود که یکی از زیباترین اوژه‌هایی که در تاریخ محلی زاگرس وجود دارد همان واژه "دا" بوده که به معنی آفرینش و خلقت است.

این دکترای تاریخ ایران باستان با بیان اینکه "دادار" به معنی آفریدگار است و در مفرغ‌های لرستان کاملاً نمودار است، تصریح کرد: یک دسته از آنها سنجاق‌های نذری بودند که در معابد وجود داشتند و سر آنها به شکل دایره یا مربع خیلی پهن درست می‌شده و تصاویر مختلفی از ایزدان روی آنها آمده اما خیلی از این تصاویر ناشناخته هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه لرستان بیان کرد: ایزد بانوی آفرینش یا آناهیتا به شکل زنی است که در حال زایمان است و این تصویر کاملاً نمادین اسطوره آفرینش در مفرغ‌های زاگرس مشاهده می‌شود.

وی با بیان اینکه قوچ‌ها و بزهایی هستند که شاخ به آنها غیرطبیعی و بزرگتر از بدنشان به تصویر کشیده شده که خیلی از اسطوره شناسان شاخ‌های بز کوهی را که در مفرغ‌ها آمده را به عنوان ایزد آسمان می‌شناسند و شاخ قوچ را نمادی از ستون‌های آسمان می‌دانند، اضافه کرد: اسطوره‌ها بیان اندیشه‌ها و باورهای انسان‌های کهنی هستند که به شکل اسطوره ذکر می‌شوند و این تصاویر باز نمود باور و اندیشه انسان‌های آن دورن است.

خزایی تاکید کرد: خیلی از تصاویری که روی مفرغ‌هاست در هاله‌ای از ابهام هستند که مشخص نیست که مربوط به چه ایزد و باوری هستند و نیاز است توسط مردم شناسان بررسی شوند.

به گزارش ایسنا، آیین اختتامیه چهارمین جشنواره ملی «اقوام ایران زمین» قرار است ۳۱ اردیبهشت‌ ماه به همت جهاد دانشگاهی لرستان و به میزبانی دانشگاه لرستان برگزار شود.