آلاله کرمانی ، کاکوتی کوهی در گویش محلی کرمان (آلاله) گفته می‌شود. به عنوان ادویه در غذاها کاربرد وسیعی دارد

از برگ‌های خشک ‌شده و خرد شده کاکوتی به عنوان طعم‌دهنده در دوغ استفاده می‌شود وبرخی از دوغ‌‌های بسته بندی شده در ایران این ادویه را دارند

تیره الاله:گیاهان این تیره عموما علفی و یکساله بوده و بندرت سخت و چوبی می شوند دارای برگهای متناوب بابریدگی بسیار و گل های این تیره داراری پرچم ومادگی هستند گیاهان تیره دارای آلکالوئید و گلیکوزیدهای سمی و خطرناک هستند و برخی دارای شیره محرک و تاول زا هستندگیاهی یکساله با ارتفاع ۱۵ تا ۶۰ سانتی متر با ساقه منشعب و توخالی ، گلهایی به رنگ زرد داشته ودر مناطق مردابی ، گودال هی ای کنار برکه ها و در حاشیه رودخانه ها می روید این گیاه کاملا سمی بوده و حتی اگر حیوانات آنرا مخلوط با علوفه مصرف نمایند دچار اختلالات گردش خون و ناراحتی های گوارشی و تنفسی می شونددر زمان قدیم از این گیاه برای مسموم کردن استفاده می شود که بر اثر این مسمومیت عضلات چهره دچار انقباضات غیر ارادی می گردد بطوری که چهره بعد از مزگ شبیه افرادی است که در حال شکلک در آوردن هستند.

 خواص درمانی:

تاریخچه دارویی این گیاه به قرون گذشته ارتباط دارد بعنوان مثال دانشمندی بنام Gilberto معرف ۲ گرم شیره آلاله رادر یک لیتر آب برای درمان تنگی نفس و سل توصیه می نمودبرای رفع تب نوبه که از گزیدگی پشه مالاریا ایجاد می گردد این گیاه بصورت له شده بر روی مچ دست می گذاشتند واین عمل برای نوزادان ، زنان و کسانی که پوست حساس داشتند ممنوع بوده است از عصاره این گیاه به میزان یک قاشق چای خوری به همراه یک فنجان عصاره گوشت برای درمان تب خال و رفع سودا استفاده

می کردند همچنین در کشور ایتالیاغده له شده آلاله را در اطراف پاشنه پا جهت رفع سیاتیک مزمن  مالیدند البته با انجام این کار تاول هایی در پاشنه پا ایجادمی شد ولی اثرات مفید و چشم گیری داشته است

1-این گیاه اصولا سمی است اما در ایران گونه‌ هایی از آلاله به خصوص در نواحی کرمان وجود دارد که سمی نبوده و برای ناراحتی‌های قلبی و به عنوان آرام‌بخش مورد استفاده قرار می‌گیرد

۲-مالیدن گرد ریشه آن برای ناراحتی‌های پوستی مفید است

3-برای دردهای رماتیسم،سیاتیک و تورم مفاصل پارچه نازک را به شیره و یا  کوبیده تمام این گیاه آغشته کنید و در محل درد بگذارید،این خاصیت در تمامی گونه‌های آلاله وجود دارد

 4-دم کرده این گیاه به علت طعم ملایم خود در درمان سرماخوردگی، بی‌قراری و تب کودکان به راحتی قابل استفاده است

5-مالیدن گرد ریشه این گیاه برای ناراحتی‌های پوست، جرب، جوش مفید است

6-برای بیماری‌های جرب می‌توان ضماد برگ تازه آن را مخلوط با روغن گذاشت

7-برای دردهای رماتیسم، سیاتیک و تورم مفاصل پارچه نازک را به شیره این گیاه آغشته کنیدو در محل درد بگذارید

 موارد منع مصرف

·         مصرف این گیاه برای خانم‌ها در دوره بارداری و شیردهی اصلا توصیه نمی‌شود

• استفاده به صورت خوراکی می تواند باعث به التهاب دستگاه گوارش، اسهال و التهاب در مجاری ادراری شود و به صورت موضعی

طریقه مصرف آلاله کرمانی

گل و تمام گیاه آلاله برای دفع رماتیسم بی نظیر است که در این صورت باید ۲۰۰ گرم از تمام گیاه آلاله را کوبیده و پودر حاصل را با ماست مخلوط کرده و بر محل رماتیسم که معمولا ساق پامی باشد از شب تاصبح مالیده و بسته شود روز بعد غده های آبکی زیادی بر محل ظاهر می شوندکه باید با سوزن آب آن را خارج کرد تا عامل رماتیسم ریشه کن شود

جوشانده آلاله با گل ختمی و خاکشیر برای باز کردن انواع غده های سرطانی مفید است که باید هر سه را کوبیده و بر محل

ببندیم این گیاه حاوی آلکالویید سمی به نام رنونکول است که موجب سرخی پوست می شود و علامت مسمومیت آن اسهال

سیاه رنگ و شدید است که برای دفع مسمومیت باید مسهلات ملایم و مدرها و مواد نرم کننده به مسموم داد تا شکمش روان شده و دفع سم شودصفرابر، صبح وعصر به جای چایی میل شود. باد شکن، خلط آور، قاعده آور، مقوی قلب به صورت جوشانده میل شودبرای درمان تب مالت بسیار مفید است باعث جذب غذا می‌شود تاثیر منفی برروی آهن غذا نداردکسانی که بدن ضعیف دارند از حمام کاکوتی استفاده کنند