29 دی ماه،  روز ملی هوای پاک

به طور كلي در دنيا به منظور جلب توجه مردم به موضوعات مربوط به حفظ محيط زيست و تامين زندگي سالم در راستاي نيل به اهداف توسعه پايدار، روزهاي نمادين خاصي مرتبط با حفظ محيط زيست تعيين مي گردد كه از جمله آنها روز جهاني محيط زيست، روز زمين پاك، روز هواي پاك و غيره مي باشد. روز هواي پاك در دنيا تحت عناوين مختلف از جمله روز بدون خودرو، روز بدون دود و ... در كشورهاي مختلف نامگذاري شده و اقدامات خاصي در اين روز جهت تنوير افكار عمومي صورت گرفته است.

در ايران نيز بحران آلودگي هوا در تهران و شش شهر آلوده آن شامل تبريز، مشهد، اراك، اصفهان، شيراز و اهواز، مسئولين ستاد اجرايي كاهش آلودگي هوا را بر اين داشت تا به منظور ايجاد حساسيت در بين اقشار مختلف جامعه، از سال ۱۳۷۴ روز ۲۹ دي ماه را به عنوان روز ملي هواي پاك اعلام نمايند.

گفتني است قدمت روز هواي پاك در ايران از كشورهاي فرانسه و ايتاليا بيشتر است. هدف از اعلام روز ملي هواي پاك ايجاد حساسيت در بين اقشار مختلف جامعه بوده است و از آنجا كه كليد اصلي كاهش آلودگي هوا، مشاركت مردمي و افزايش هماهنگي بين بخشي است اين روز مي تواند عامل مهمي در ايجاد اين مشاركت و هماهنگي بين بخشي باشد.

آلودگی هوا
آلودگی هوا یعنی حضور یک، چند و یا مخلوطی از آلوده کننده های مختلف در هوای آزاد، به اندازه ای است که برای انسان مضر بوده و یا موجب زیان رساندن به حیوانات، گیاهان و اموال شود. اما پدیده آلودگی هوا در مناطق شهری، یکی از ره آوردهای انقلاب صنعتی است که از سیصد سال قبل شروع و با توسعه صنعتی و زیاد شدن شهرها بر میزان و شدت آن روز به روز افزوده می شود. تکیه اساسی بر منابع انرژی فسیلی از قبیل زغال، نفت، گاز و در نهایت آزاد شدن مواد ناشی از احتراق این مواد، فرآورده های مضر و زیان بخشی را به همراه می آورد که حیات موجودات زنده به ویژه انسانها را تهدید می نماید.

از نخستین دهه های قرن بیستم، به دنبال مشاهده ارتباط میان آلودگی هوا و تخریب محیط زیست، بسیاری از کشورهای صنعتی پیشرفته، تحقیقات و برنامه های علمی برای کنترل آلاینده های بسیار مضر را آغاز نمودند، اما متاسفانه در اکثر قریب به اتفاق کشورهای در حال رشد این مسئله آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته و وضعیت آلودگی هوا در شهرهای بزرگ رو به وخامت گذاشته است.

منابع آلودگی هوا:
منابع آلوده کننده هوا به دو قسمت طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می شود.

1- منابع مصنوعی:
وسایل نقلیه موتوری مشکلی اساسی هستند که دی اکسید نیتروژن که مهمترین آلوده کننده هوا است را تولید می کنند. سایر منابع مصنوعی آلوده کننده هوا عبارتند از زغال سنگ، صنایع مختلف آلودگیهای ناشی از سوزاندن بقایای کشاورزی و … .

2- منابع طبیعی
– فعالیت های آتشفشانها و آتش سوزی جنگل ها
– گرد و غبار طبیعی
– دود و منوکسید کربن ناشی از آتش سوزی ها
– گاز رادون ناشی از کانی های زمین
– درختان کاج که ترکیبات آلی را از خود متصاعد می کنند.

آلودگي هوا و مسموميت گياهان
گياهان، قربانيان ناخواسته آلودگي هوا هستند و بر اثر آلودگي هوا مسموم مي شوند. بر اين اساس، با اين که گياهان از عوامل مهم کاهش آلودگي هوا بـه شمـار مي آينـد، ولـي افزايـش مقـدار و غلظت آلوده کننده ها در 10 سال گذشته موجب شده تا گياهان نيز آسيب ببينند. تحقيقات نشان مي دهد يکي از اين عوامل تاثيرگذار، دي اکسيد گوگرد است، اين گاز در فضا اکسيد مي شود و در بخار آب حل مي گردد و به اين ترتيب، اسيدسولفوريک توليد مي کند. اين اسيد باعث افزايش اسيديته باران مي شود و مسموميت موضعي در گياهان به وجود مي آورد. همچنين اين گاز از طريق روزنه ها وارد گياهان مي شود و با آب موجود در گياه، توليد اسيد مي کند که اين اسيد باعث مسموميت گياه، تخريب روزنه ها و مانع فتوسنتز مي شود.