بخش‌های مراقبت ویژه را به دلیل گستردگی خدماتی که انجام می‌دهند، می‌تـوان بـه بیمارستانی کوچک در درون بیمارستانی بزرگ تشبیه کرد که مراقبت‌های نجات‌دهنده زندگی بـرای بیماران دارای شرایط بحرانی را فراهم می‌کند. این مراقبت‌های نجات‌دهنده در نتیجه تعامل متقابل بین فراهم‌کننده‌های مراقبت سلامت، بیماران و تجهیزات پزشکی روی می‌دهد. بخش مراقبت ویژه، بخشی است مخصوص بیماران بدحال با شرایط بحرانی،که علی‌رغم بیماری‌های متعدد زمینه‌ای، امید به زندگی در آنها وجود دارد. در واقع شرایط بیماران بستری در بخش مراقبت ویژه به گونه ای است که امکان مراقبت ونگهداری از آنها در سایر بخش‌ها و در کنار دیگر بیماران وجود ندارد.

به عبارت دیگر، بیمارانی که در اثر حوادثی مانند تصادف، سقوط، ضربه و آسیب ناشی از چاقو خوردگی یا مسمومیت ها و عفونت ها دچار وضعیت بحرانی مانند خونریزی شدید، آسیب به ارگان‌های اصلی بدن مانند سیستم قلبی، تنفسی، مغز و ... شده باشند و نیازمند مراقبت‌های دقیق پزشکی و پرستاری باشند.در این بخش بیماران تحت نظارت دقیق و دائمی قرار دارند. در واقع بالاترین سطح مراقبت‌های پزشکی و پرستاری از این دسته بیماران انجام می‌شود. قابل توجه است که بخش مراقبت ویژه مجهز به پیشرفته‌ترین تجهیزات پزشکی روز می‌باشد و پرسنل کادر درمانی آن‌ را از بین ماهرترین افراد انتخاب می‌نمایند. هدف از تشکیل بخش مراقبت‌های ویژه در واقع ایجاد شرایطی است که بیمار توسط پرسنل آموزش دیده به‌طور اختصاصی و بصورت مداوم تحت نظارت دقیق قرار گیرد. از جمله این مراقبت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود. کنترل دائم علائم حیاتی مانند فشارخون، تنفس، ضربان قلب، بررسی کلیه آزمایشات، بررسی سطح هوشیاری بیمار، کنترل و تنظیم دستگاه های متصل به بیمار (مانند دستگاه تنفس مصنوعی، پمپ‌های تزریق دارو) و ... اشاره نمود. برای انجام دقیق این مراقبت ها و پایش مستمر وضعیت بیمار نیاز به معیار ها و ابزارهای دقیقی است که سنجش وضعیت بیماران را به درستی انجام داده و تیم درمان را در ارائه مراقبت با کیفیت یاری دهند.

برای حصول این امر نیاز است که تمامی کادر درمان با معیارهای و ابزارهای ارزیابی بیمار آشنا شوند.این کتاب می تواند به اعضای هیات علمی، دانشجویان و تیم درمان اعم از پزشکی، پرستاری و سایر رشته های پیراپزشکی کمک کند تا  با این معیارها آشنا شوند.