سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی و با همکاری دفتر نهاد مقام  معظم رهبری در دانشگاه های استان لرستان و مرکز ملی گفتگو مناظره و آزاد اندیشی برگزار می کند:

اولین دوره طرح ملی مناظره اساتید و نخبگان دانشگاهی

دارای امتیاز پژوهشی

مهلت ثبت نام 20 بهمن 1402

زمان اجرا: دهه سوم بهمن 1402

یکی از راهکارهای رشد علوم، گسترش پژوهش و همچنین ترویج امر مطالعه، گفت‌وگو، نقد و مناظره میان اساتید دانشگاه است. باوجود مطالبه مقام معظم رهبری در سال 85 و تبلیغات متعددی که در این زمینه صورت گرفته است این راهکار، آنچنان که باید به روندی جدی در میان دانشگاهیان تبدیل نشده است.

وجود فضای آزاد برای نقد و طرح دیدگاه‌های متنوع و متکثر، چه از جهات علمی و چه از جهات سیاسی حق استادان و دانشجویان دانشگاه است و لازم است که دقت شود این فضا، ابزاری برای بازی‌های سیاسی نشود.

در فضای فعلی جامعه دانشگاهی، اساتید علاقه زیادی به مطالعۀ آثار جدید دارند، ولی رغبتی به حضور در جلسات گفت‌وگو و نقد دیده نمی‌شود. اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی، آثار یکدیگر را اعم از مکتوب و غیرمکتوب نمیخوانند و حاصلش کمیابی نقد و نقادی است.

مرکزملی گفت‌وگو، مناظره و آزاداندیشی با 10 سال سابقه برگزاری مسابقات مناظره دانشجویی و برنامه‌های گفت‌وگو محور در نظر دارد مناظراتی علمی با حضور اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور برگزار نماید. این اقدام جدیدی است که تا به حال به صورت نظام‌مند انجام نشده و می‌توان گفت این کار برای همگرایی و رسیدن به وحدت گفتمانی در جامعه علمی کشور اقدامی ضروری است.

شیوه اجرای طرح:

مناظره‌ای که مد نظر این طرح است ویژگی‌های ذیل را داراست:

-         گفت‌وگو به شکل مبادله و مباحثه براي دستیابی به تفاهم یا شناخت متقابل (مقام معظم رهبري(مدظله‌العالی)، 1385)

-         مباحثه رودررو، روشمند و منطقی میان دو صاحب‌نظر، که به گونه‌ای نقادانه، دیدگاه‌ها و نظرات یکدیگر را درباره مدعای علمی خاصی به چالش می‌کشند (مناظره علمی در کرسی‌های ترویجی هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره)

مناظره ويژه اساتيد با حضور چند عضو هيئت علمي دانشگاه يا صاحب‌نظر است که به صورت آزاد، منطقي و عالمانه به اظهار نظر، تبادل آراء و گفت‌وگو در موضوعي خاص مي‌پردازند. در اين مناظره‌ها دانشجويان، امکان طرح پرسش دارند. اين مناظره بر اساس آيين‌نامه ويژه و بر اساس زمان‌بندي ويژه‌اي برگزار خواهد شد و در حالت کلي داوري نخواهد شد.

براي تعيين طرفين مناظره سه پيشنهاد زير قابل اجرا است. لازم به ذکر است هر کدام از اين پيشنهادات ساختار اجرايي خاص خود را خواهند داشت.

- ساختار مناظره «بیان» بر اساس مدل پیشنهادی اول

در این مدل از طرح بیان، آرا، افکار، نظریه یا کتاب یکی از اساتید یا نخبگان دانشگاهی به محک نقد و بررسی قرار می‌گیرد.

در این مدل استاد واضع نظریه یا مؤلف کتاب، به همراه دو استاد دیگر که در جایگاه منتقد قرار دارند به مناظره و ایراد بحث خواهند پرداخت.

ساختار زمانی مناظره:

در ابتدا دو استاد منتقد هر کدام در 25 دقیقه به طرح بحث و ایراد انتقادات خود نسبت به نظریه یا کتاب مورد نظر خواهند پرداخت.

استاد مؤلف یا واضع نظریه در مدت زمان 35 دقیقه به دفاع از نظریه خود می‌پردازد.

هر کدام از اساتید به مدت 10 دقیقه فرصت دارند که به سخنان مؤلف پاسخ داده و سپس 15 دقیقه در اختیار مؤلف قرار می‌گیرد که به دفاع مجدد از نظریه خود بپردازد.

در پایان برنامه هرکدام از اساتید به مدت 5 دقیقه به جمع‌بندی بحث خود خواهند پرداخت و برنامه به اتمام خواهد رسید.

مجموع زمان‌های برنامه 135 دقیقه است.

12ـ اهداف اجرای برنامه:

12-1- هدف اصلی: تقويت سازوكار و فرايند فرهنگ توليد انديشه در دانشگاه

12-2- اهداف فرعی:

1)      تشويق دانشگاهيان به مطالعه و تفكر بيشتر در راستاي بصيرت‌افزايي و نخبه‌پروري فرهنگي، سياسي و علمي

2)      ايجاد، تقويت و نهادينه‌سازي سبك اسلامی-ايراني تعامل گفتماني در محيط دانشگاهي

3)      تضارب آراء و حاكم شدن فضاي عقلاني و علمي با رعایت اخلاق و منطق گفت‌ وگو در محيط‌ دانشگاهي

13ـ ضرورت و اهمیت اجرای طرح:

در جلسه‌ي سخنراني جريان اطلاعات يک سويه و منطبق با عقايد و آراي سخنران است اما در مناظره هر يک از طرفين به نقد و تحليل ديدگاه‌هاي طرف مقابل مي‌پردازد و مخاطب با ارزيابي تحليل‌هاي ارائه شده نسبت به جمع‌بندي نظرات و تشخيص صحيح و سقيم اقدام مي‌کند. با توجه به همين نکته به نظر مي‌رسد مقوله کرسي‌هاي آزادانديشي با مناظره سازگار است نه با جلسات سخنراني.

مقام معظم رهبری ^{(مدظله العالی)} نيز تأکيد کرده‌اند که در فضايي منطقي و دو جانبه، صاحبان افکار سياسي متعدد کشور به مناظره نشسته و پيرامون مسائل اساسي کشور با يکديگر به بحث و گفت‌وگو بپردازند. بحث و مناظره از يک‌ سو براي پيشرفت‌هاي علمي و از سوي ديگر براي روشن شدن حقيقت و مفتضح شدن باطل، از مقوله‌هايي است که همواره مورد تأکيد مسئولان نظام اسلامي بوده است. از مناظره‌هاي اوايل انقلاب نيز مي‌توان از مناظره متفکراني مانند آيت‌الله شهيد دکتر بهشتي و آيت‌الله مصباح يزدي با افرادي مانند کيانوري (رئيس حزب توده) يا احسان طبري (نظريه‌پرداز چپ‌گرا) و... نام برد.

 همان‌طور که مقام معظم رهبری ^{(مدظله العالی)} فرمودند، «چنانچه بحث‌هاى مهم تخصصى در زمينه سياسى، در زمينه‌هاى اجتماعى، در زمينه‌هاى گوناگون حتّى فکرى و مذهبى، در محيط‌هاى سالمى بين صاحبان توان و قدرتِ بحث مطرح بشود، و در محيط‌هاى خاص، محيط‌هاى آزادانديشى و آزاد فکرى، اين مسائل مطرح بشود - مسائل تخصصى، مسائل فکرى، مسائل چالش برانگيز - مطمئناً ضايعات کمتر پيش خواهد آمد». (ديدار مقام معظم رهبری ^{(مدظله العالی)} با جمعى از اساتيد و اعضاى هيئت علمى، نخبگان، و رؤساى دانشگاه‌ها و مراکز تحقيقاتى (8/6/88))

14- ارتباط طرح با اسناد بالادستی فرهنگی حاکمیتی[1]

1- منویات مقام معظم رهبری ^{(مدظله‌العالی)}

پاسخ مقام معظم رهبری ^{(مدظله العالی)} به نامه جمعی از دانش آموختگان و پژوهشگران حوزه علمیه در مورد کرسی‌های نظریه‌پردازی: من بر پیشنهاد شما می‌افزایم که این ایده چه در قالب مناظره‌های قانونمند و توأم با امکان داوری و با حضور هیئت‌های داوری علمی و ]...[ تنها محدود به برخی قلمروهای فکر دینی یا علوم انسانی و اجتماعی نماند بلکه در کلیه علوم و رشته‌های نظری و عملی و در جهت حمایت از کاشفان و مخترعان و نظریه‌سازان در این علوم و فنون و صنایع نیز چنین فضایی پدید آید.

2- بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی:

در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، بر اهمیت به جوانان به عنوان نیروی انسانی مستعد و کارآمد کشور تاکید گردیده‌است. همچنین افزایش آگاهی سیاسی و اجتماعی ملت نیز از دستاوردهای انقلاب اسلامی برشمرده شده است. در مسابقات ملی مناظره دانشجویان، جوانان با هدف گفتگو پیرامون حل مسائل کشور با یکدیگر مناظره می‌کنند که مهم‌ترین موضوعات مناظره و اولویت‌بندی مسائل کشور در مسابقات مناظرات متناسب با توصیه‌های مقام معظم رهبری ^{(مدظله العالی)} انتخاب شدند:

·         علم و پژوهش

·         معنویت و اخلاق

·         اقتصاد

·         عدالت و مبارزه با فساد

·         استقلال و آزادی

·     عزت ملی، روابط خارجه و مرزبندی با دشمن