آزاداندیشی، گفتگو و ضرورت نقد در جامعه از موضوعات مهم در تفکر و فرهنگ اسلامی- ایرانی است که در آموزه‌های دینی، تعابیر و کلام بزرگان و منابع ادبی و فرهنگی ما به آن اشارات بسیاری رفته است. یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها و معیارهای آزاداندیشی در جامعه وجود فضای تحمل مخالف، توصیه به تعقل و تفکر و فرهنگ گفتگو و نقد سازنده و منصفانه است و در قرآن کریم، خداوند بندگان را به شنیدن اقوال مختلف و پیروی از بهترین آن توصیه کرده است؛ برای نمونه در آیه ۱۸ سوره زمر «الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولَئِكَ الَّذِينَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُولَئِكَ هُمْ أُولُو الْأَلْبَابِ» که صاحبان‌خرد از کسانی شمرده شده‌اند که سخن‌های دیگران را می‌شنوند و بهترین آن را برمی‌گزینند. در آیات بسیاری از قرآن کریم به تعقل و اندیشه‌ورزی انسان توصیه و تأکید شده است. به باور ما دانشگاه از مهم‌ترین نهادهایی است که می‌تواند با تربیت و ترویج تفکر انتقادی سازنده در میان دانشجویان، به رشد این عناصر در جامعه کمک کند. دانشگاه می‌تواند با تمهید شرایط و استفاده از توان علمی اعضای هیئت‌علمی متخصص و اندیشمندان، مروج اخلاق، منطق و نقد سازنده باشند. اقدام سازمان دانشجویان دانشگاهی در برگزاری مسابقات مناظره دانشجویان بسیار موردستایش است و اقدام اخیر این سازمان با عنوان مناظره اساتید و نخبگان نیز اقدام ارزشمندی است که می‌تواند کمک‌کننده به ترویج کرسی‌های تخصصی باشد که دانشگاه‌های ما بیش‌از پیش به آن نیازمندند. همچنین در گام و ساحتی بالاتر، ایجاد و توسعه این کرسی‌ها می‌تواند نهایتاً منجر به ایجاد نظریه و نظریه‌پردازی در میان دانشگاهیان ما در استانداردهای جهانی باشد.