«مسئولیت اجتماعی» مقوله‌ای مهم در گفتمان دانشگاه‌های «نسل چهارم» با محوریت تعهد و مسئولیت آنها نسبت به محیط پیرامونی، از جمله نقش و مشارکت در توسعه اجتماعی، تعهد در قبال محیط زیست، شفافیت و شایسته سالاری، رعایت حقوق عامه‌های مختلف و … با هدف باز طراحی زیست اخلاقی محیط‌های فعالیت خود است. به عبارت دیگر، مسئولیت اجتماعی را می‌توان مجموعه‌ی وظایف و تعهداتی دانست که یک نهاد یا سازمان بایستی در راستای معونت و همین‌طور حفاظت، صیانت و مراقبت از جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، انجام دهد.
دانشگاه به مثابه‌ی عالی‌ترین نهاد آموزشی و پژوهشیِ یک جامعه، نقش و جایگاه ویژه و ذوابعادی در این زمینه دارد و خصوصاً با دگرگونی پارادایم توسعه و موضوعیت یافتنِ مفهومِ «توسعه‌ی پایدار»، مقوله‌ی مسئولیت اجتماعی، به طور خاص در دانشگاه‌های نسل چهارم، پایگاه، تبلور و نمودِ مضاعفی یافته است. چرا که اساساً فلسفه‌ی وجودی دانشگاه، بر مبنای تولیدِ خیرِ عمومی و رفاه اجتماعی از شاهراه خردورزی، علم آموزی و دانش‌اندوزی است و امتزاجِ خارج از تعادل و افراط‌گونه‌ی آن با منطق‌های مادی و منفعت‌گرایانه‌ی صِرف، دانشگاه را از هویت ذاتی و تاریخیِ خود که سرشتی فرهنگی و اجتماعی دارد، تهی می‌سازد.